1. Tìm Tọa Độ Giao Điểm Giữa Hàm Số Bậc Nhất và Hàm Số Bậc Hai
Lý Thuyết
Hàm số bậc nhất có dạng
Hàm số bậc hai có dạng
Cách Giải
1. **Thiết Lập Phương Trình Giao Điểm:**
- Để tìm tọa độ giao điểm, ta giải phương trình .
- Chuyển vế và đưa về dạng phương trình bậc hai: .
2. **Giải Phương Trình Bậc Hai:**
- Sử dụng công thức nghiệm của phương trình bậc hai: .
- Tính Δ (delta):.
- Dựa vào Δ để tìm nghiệm:
- Nếu: phương trình có hai nghiệm phân biệt, tức là đồ thị có hai giao điểm.
- Nếu: phương trình có nghiệm kép, tức là đồ thị có một giao điểm.
- Nếu: phương trình vô nghiệm, tức là đồ thị không có giao điểm.
3. **Tìm Toạ Độ Giao Điểm:**
- Sau khi có nghiệm x thay vào một trong hai hàm số để tìm tọa độ y.
2. Điều Kiện Của Tham Số m Để Hai Đồ Thị Có Giao Điểm
Lý Thuyết
Xét hai đồ thị hàm số: y = ax + b và .
Điều kiện về tham số m để hai đồ thị có các giao điểm đặc biệt
1. **Điều Kiện Có 2 Giao Điểm:**
- Giải phương trình .
- Phương trình đưa về dạng: .
- Tính Δ:.
- Điều kiện:.
2. **Điều Kiện Có 1 Giao Điểm:**
- Phương trình bậc hai có nghiệm kép.
- Điều kiện:.
3. **Điều Kiện Không Có Giao Điểm:**
- Phương trình bậc hai vô nghiệm.
- Điều kiện:m vào $(D):y= 2x + m $
3. Điều Kiện Của Tham Số m Để một Đồ Thị đi qua một điểm cho trước
Tương tự, ta thay toạ độ điểm cho trước vào phương trình và giải tìm m.. Ví dụ
Trong mặt phẳng toạ độ Oxy :☘︎a) Vẽ đồ thị (P) của hàm sốy=−2x2☘︎b) Cho (D): y=2x + m đi qua điểm A(−1;−8). Tìm toạ độ giao điểm của (D) và (P). (Đề Quận 5-4 2024 Đề nghị)
Bước 1: Thay yA và xA vào (D):y=2x+m
⇔ -8 = 2 (-1) + m
⇔ -6= m
Bước 2: Thay m vào (D):y=2x+m và giải như bình thường
y=2x−6và y=−2x2.
Bước 3: Xét phương trình hoành độ giao điểm của hai đồ thị
−2x2−2x+6=0⇔y={−2 với x=2−18 với x=−6
💡
Hãy tự điền các hệ số vào các ô trống bên trên để kiểm tra lại đáp án có đúng không?
4.Một Số Bài Toán Thực Tế Sử Dụng Đồ Thị Để Giải Quyết
Bài Toán Về Chuyển Động:
Mô Tả: Tính khoảng cách giữa hai phương tiện di chuyển cùng lúc từ hai điểm khác nhau.
Ví Dụ: Xe A xuất phát từ điểm X với vận tốc 60 km/h, xe B xuất phát từ điểm Y với vận tốc 80 km/h. Vẽ đồ thị vận tốc theo thời gian và tìm thời điểm hai xe gặp nhau nếu chúng di chuyển trên cùng một tuyến đường.
Bài Toán Về Tài Chính:
Mô Tả: Tính lợi nhuận của một công ty theo thời gian.
Ví Dụ: Công ty ABC có doanh thu tăng đều theo hàm số bậc nhất y=5x+100 (trong đó x là số tháng và y là lợi nhuận). Vẽ đồ thị và xác định thời điểm lợi nhuận đạt 200 triệu đồng.
Bài Toán Về Tăng Trưởng Dân Số:
Mô Tả: Dự đoán dân số của một thành phố theo thời gian.
Ví Dụ: Dân số của thành phố P tăng theo phương trình y=1000⋅1.02x (trong đó x là số năm và y là dân số). Vẽ đồ thị và dự đoán dân số sau 10 năm.
Bài Toán Về Tiết Kiệm Năng Lượng:
Mô Tả: Tính lượng điện tiết kiệm được khi sử dụng bóng đèn LED thay thế bóng đèn sợi đốt.
Ví Dụ: Bóng đèn sợi đốt tiêu thụ 60W, bóng đèn LED tiêu thụ 10W. Nếu sử dụng 5 giờ mỗi ngày, vẽ đồ thị tiêu thụ điện năng và tính lượng điện tiết kiệm được sau 1 tháng.
Bài Toán Về Nhiệt Độ:
Mô Tả: Tính nhiệt độ của một chất lỏng theo thời gian khi làm nguội.
Ví Dụ: Nhiệt độ của nước giảm theo hàm số bậc hai T=25−0.5t2 (trong đó t là thời gian bằng giờ và T là nhiệt độ). Vẽ đồ thị và xác định thời điểm nước đạt 15°C.
Bài Toán Về Giá Trị Xe Hơi:
Mô Tả: Tính giá trị còn lại của một chiếc xe hơi sau nhiều năm sử dụng.
Ví Dụ: Giá trị của xe hơi giảm theo hàm số V=20000⋅(0.8)t (trong đó t là số năm và V là giá trị xe). Vẽ đồ thị và xác định giá trị xe sau 5 năm.
💡
Tip: Hãy dành thời gian làm nhanh từ 5-10 bài tìm toạ độ giao điểm bằng phép toán, sử dụng tool bên dưới để kiểm tra đáp án nhé.
Bài viết này tập hợp các bài toán thực tế phục vụ ôn thi học kỳ 1 môn Toán lớp 9. Với mỗi bài tập, học sinh không chỉ ôn lại kiến thức mà còn rèn luyện cách áp dụng Toán học vào các tình huống đời sống. Đây là tài liệu lý tưởng giúp các em tự tin bước vào kỳ thi, bởi các dạng bài này thường xuyên xuất hiện trong đề thi học kỳ.