Hướng Dẫn Giải Hệ Bất Phương Trình Bậc Nhất Một Ẩn Chi Tiết | Toán Cô Diễm

Hướng Dẫn Giải Hệ Bất Phương Trình Bậc Nhất Một Ẩn Chi Tiết | Toán Cô Diễm

Bài viết cung cấp hướng dẫn giải hệ bất phương trình bậc nhất một ẩn, từ khái niệm cơ bản đến các bước giải và cách biểu diễn nghiệm trên trục số. Bằng các ví dụ minh họa chi tiết, Toán Cô Diễm giúp bạn dễ dàng nắm bắt và áp dụng phương pháp giải hệ bất phương trình trong các bài tập thực tế.

Nov 4, 2024
 
 

Video preview
 
 

1. NHẮC LẠI VỀ BẤT PHƯƠNG TRÌNH BẬC NHẤT MỘT ẨN

 
Bất phương trình bậc nhất một ẩn là bất phương trình có dạng:
notion image
với a, b là các hằng số, a0a \neq 0, và x là ẩn số.
 
Khi giải bất phương trình, mục tiêu của chúng ta là tìm các giá trị của x thỏa mãn bất đẳng thức đã cho.
 

2. PHƯƠNG PHÁP GIẢI HỆ BẤT PHƯƠNG TRÌNH BẬC NHẤT MỘT ẨN

 

Ví dụ 1: Giải và biểu diễn trên trục số

 
Xét hệ bất phương trình:
notion image
 

Bước 1: Giải từng bất phương trình

 
  • Giải bất phương trình thứ nhất:
notion image
 
  • Giải bất phương trình thứ hai:
notion image
 

Bước 2: Xác định miền nghiệm chung

 
  • Bất phương trình thứ nhất cho x>32x > -\frac{3}{2}.
 
  • Bất phương trình thứ hai cho x2x \geq 2.
 
  • Miền nghiệm chung của hệ là x2x \geq 2.
 

Bước 3: Biểu diễn nghiệm trên trục số

 
Biểu diễn miền nghiệm trên trục số, ta có khoảng nghiệm là đoạn từ 2 trở lên.
 
notion image
 
 
 

3. Biểu diễn hệ bất phương trình trên mặt phẳng xOy

 
Khi hệ bất phương trình chứa nhiều hơn một ẩn, ta có thể biểu diễn nghiệm của hệ trên mặt phẳng tọa độ (Oxy).
 
Tuy nhiên, với hệ bất phương trình bậc nhất một ẩn thì chỉ có thể biểu diễn nghiệm của hệ trên trục số xOx’.
 

Ví dụ 2: Giải và biểu diễn hệ bất phương trình với nhiều ẩn

 
Giả sử ta có hệ bất phương trình bậc nhất hai ẩn:
 
notion image
 

Bước 1: Biểu diễn từng bất phương trình trên mặt phẳng xOy

 
Bất phương trình 2x+y42x + y \leq 4:
  • Ta vẽ đường thẳng 2x+y=42x + y = 4, với điểm A(0,4));B(2,0)A(0, 4)) ; B(2, 0).
  • Miền nghiệm của bất phương trình là nửa mặt phẳng bờ ABAB (phía dưới đường thẳng).
 
Bất phương trình xy1x - y \geq 1:
  • Ta vẽ đường thẳng xy=1x - y = 1, với điểm C(1,0)C(1, 0)D(0,1)D(0, -1)
  • Miền nghiệm của bất phương trình là nửa mặt phẳng bờ CDCD (phía trên đường thẳng).
 

Bước 2: Tìm miền nghiệm chung của hệ bất phương trình

 
Miền nghiệm chung của hệ là giao của hai miền nghiệm trên mặt phẳng Oxy.
 

Bước 3: Đánh dấu miền nghiệm trên mặt phẳng Oxy

 
Dùng nét gạch chéo hoặc tô màu để đánh dấu (hoặc bỏ) miền nghiệm chung trên mặt phẳng tọa độ. Đây là phần giao giữa hai nửa mặt phẳng bờ ABABCDCD.

4. Kết luận

 
❈ Với hệ bất phương trình bậc nhất một ẩn, ta chỉ cần biểu diễn nghiệm trên trục số xOx’
❈ Với hệ bất phương trình bậc nhất hai ẩn, nghiệm sẽ được biểu diễn trên mặt phẳng (Oxy) dưới dạng miền nghiệm chung của các nửa mặt phẳng.
 

5. Ví dụ minh hoạ

 
Dưới đây là một số ví dụ về hệ bất phương trình bậc nhất một ẩn, kèm theo cách giải:
 
 

Ví dụ 1

Giải hệ bất phương trình sau:
notion image
 
Giả sử ta có hệ bất phương trình bậc nhất hai ẩn:
notion image
Bước 1: Giải từng bất phương trình
 
Bất phương trình thứ nhất:
notion image
 
Bất phương trình thứ hai:
notion image
 
Bước 2: Xác định miền nghiệm chung
 
Bất phương trình thứ nhất cho x>1x > 1.
 
Bất phương trình thứ hai cho x2x \leq 2.
 
Miền nghiệm chung của hệ là 1<x2 < x \leq 2.
 
Bước 3: Biểu diễn nghiệm trên trục số
 
Ta biểu diễn nghiệm 1<x21 < x \leq 2 trên trục số bằng đoạn từ 11 đến 22, trong đó:
 
  • Dấu tròn ở điểm 11 vì x không bao gồm 11.
  • Dấu vuông ở điểm 22 vì x bao gồm 22.
notion image
notion image
 

Ví dụ 2

Giải hệ bất phương trình sau:
notion image
 
Bước 1: Giải từng bất phương trình
 
Bất phương trình thứ nhất:
notion image
 
Bất phương trình thứ hai:
notion image
 
Bước 2: Xác định miền nghiệm chung
 
Bất phương trình thứ nhất cho x2x \geq 2.
 
Bất phương trình thứ hai cho x>1x > 1.
 
Miền nghiệm chung của hệ là x2x \geq 2.
 
Bước 3: Biểu diễn nghiệm trên trục số
 
Biểu diễn nghiệm x2x \geq 2 trên trục số bằng đoạn từ 2 trở lên, với dấu vuông tại điểm 2.
 

Xem Thêm Các Bài Hệ Thống Kiến Thức :

 
Nếu các bạn có đóng góp hoặc ý kiến vui lòng gửi về toancodiem.xinchao@outlook.com
 

Đừng quên nếu có bài toán cần hỏi thì 👇

 
notion image
 
LIÊN HỆ
📬 toancodiem.xinchao@gmail.com
📇169/2 Nguyễn Văn Cừ Phường 2 Q5 TPHCM
 
Đăng kí Học - Thời Khoá biểu
📞 +84-908-986-786 (Cô Diễm)
Hỗ Trợ  Học Viên
📞+84-765-359-411 (anh Quân)