Hướng dẫn giải các Bài Toán Thực Tế lập hệ phương trình trong Đề 2024 Thi Tuyển sinh lớp 10 | Ôn Thi Học Kỳ 1 Toán Lớp 9 | Toán Cô Diễm

Hướng dẫn giải các Bài Toán Thực Tế lập hệ phương trình trong Đề 2024 Thi Tuyển sinh lớp 10 | Ôn Thi Học Kỳ 1 Toán Lớp 9 | Toán Cô Diễm

Bài viết này tập hợp các bài toán thực tế phục vụ ôn thi học kỳ 1 môn Toán lớp 9. Với mỗi bài tập, học sinh không chỉ ôn lại kiến thức mà còn rèn luyện cách áp dụng Toán học vào các tình huống đời sống. Đây là tài liệu lý tưởng giúp các em tự tin bước vào kỳ thi, bởi các dạng bài này thường xuyên xuất hiện trong đề thi học kỳ.

Dec 1, 2024
 
 

 
Ôn thi HK 1 qua các bài toán thực tế trong Đề thi Tuyển sinh Lớp 10 2024
 
Bài này các bạn sẽ được hướng dẫn giải các bài Toán Thực tế tích hợp kiến thức kiểm tra kỹ năng vận dụng mô hình Toán vào thực tế là điểm thay đổi trọng tâm của chương trình mới so với chương trình cũ.
 
Các bài này không những đòi hỏi kiến thức và kỹ năng Toán Học mà còn yêu cầu khả năng hiểu, phân tích và chuyển đổi ngôn ngữ đời sống sang ngôn ngữ Toán Học
 
 

Xem lại
 
 

 

Bài 3:

 
Biểu diễn Bài Toán Tính Diện tích lối đi bằng phương pháp đồ thị - Phần Mềm Geogebra

Đề bài

Một khu vườn hình chữ nhật có chiều dài là 30 m và chiều rộng là 20 m. Bác Nam làm một lối đi cho khu vườn như hình vẽ (phần tô đậm).
a) Hãy viết biểu thức (thu gọn) theo xxyy biểu thị diện tích phần còn lại của khu vườn.
b) Tính diện tích phần còn lại của khu vườn khi x=2,4mx = 2,4 my=1,8my = 1,8 m.

Phân tích bài toán:

 
Gọi Diện tích ban đầu và lúc sau của khu vườn hình chữ nhật là
notion image
 
 
Gọi Diện tích Phần ngang, phần dọc lối đi là
;
notion image
 
Gọi Diện tích của lối đi là
notion image
 
Diện tích ban đầu của khu vườn hình chữ nhật:
notion image
 
Diện tích của lối đi
 
Phần ngang có chiều dài 30 m và chiều rộng y m :
notion image
Phần dọc có chiều dài  20 m  và chiều rộng , x m :
notion image
 
Tuy nhiên, phần giao nhau (góc dưới bên trái của khu vực tô đậm) bị tính trùng hai lần. Diện tích của phần này là x×yx \times y .
 
Diện tích lối đi thực sự:
notion image
 
Diện tích phần còn lại của khu vườn sau khi trừ lối đi:
notion image

 

a) Viết biểu thức theo x và y

 
notion image
 
Thu gọn biểu thức:
notion image
notion image

 

b) Tính diện tích phần còn lại khi x = 2.4m và y = 1.8m

 
Thay các giá trị
notion image
notion image
 
notion image
notion image
vào biểu thức trên:
notion image
 
Tính từng phần:
      notion image
      notion image
      notion image
 
Do đó:
notion image
notion image

Kết quả:

 
  • Biểu thức diện tích phần còn lại của khu vườn là:
notion image
  • Diện tích phần còn lại là:
notion image
notion image
 
💡
Nhận xét
Để tính diện tích của lối đi ta có thể tính như bài giải phía trên hoặc tính diện tích 3 hình chữ nhật như hình bên dưới
 
 
Bài Tương Tự:

Bài 4

Đề bài

Một cửa hàng xe máy điện cung cấp gói thuê pin theo tháng cho khách hàng dưới hai hình thức như sau:
 
Gói linh hoạt: mức giá là 189.000 đồng/tháng, cho phép xe di chuyển tối đa 400 km. Nếu vượt số km này, người dùng sẽ trả thêm 374 đồng cho mỗi km vượt.
 
Gói cố định: mức giá là 350.000 đồng/tháng, không giới hạn số km di chuyển. Trung bình mỗi tháng anh Tâm đi chuyển 800 km bằng xe máy điện.
 
Hỏi anh Tâm nên thuê pin theo hình thức nào thì tiết kiệm hơn? Và tiết kiệm được bao nhiêu tiền mỗi tháng?
 
Xem lại
 
 
 

Các bước giải

 
Để giúp anh Tâm chọn gói thuê pin tiết kiệm nhất, chúng ta cần tính tổng chi phí mỗi tháng cho cả hai gói thuê dựa trên quãng đường 800 km.
 

Bước 1: Tính chi phí của gói linh hoạt

 
  • Chi phí cố định: 189.000 đồng.
  • Phí vượt quá: Quãng đường vượt quá = 800 - 400 = 400 km.
  • Phí vượt quá = 400 km × 374 đồng/km = 149.600 đồng.
 
Vậy tổng chi phí cho gói linh hoạt:
notion image
đồng
 

Bước 2: Tính chi phí của gói cố định

 
  • Chi phí gói cố định là 350.000 đồng/tháng, không giới hạn số km.
 

Bước 3: So sánh chi phí và chọn gói tiết kiệm hơn

 
  • Gói linh hoạt: 338.600 đồng.
  • Gói cố định: 350.000 đồng.
 
(338.600 < 350.000), anh Tâm nên chọn gói linh hoạt để tiết kiệm hơn.
 

Bước 4: Tính số tiền tiết kiệm được

 
notion image
đồng

Kết luận:

 
Anh Tâm nên chọn gói linh hoạt và sẽ tiết kiệm được 11.400 đồng mỗi tháng.
 
Xem bảng Tóm tắt
Gói A (Giá áp dụng theo tháng)
Số km áp dụng mức 1
từ 0 đến 400
Giá mức 1  (đồng/400km)
189.000d
Số km áp dụng mức 2
từ 401 trở lên
Giá mức 2 (đồng/km)
374d
⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯
⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯
Gói B (Giá áp dụng theo tháng)
Giá
350.000d/tháng
Số km áp dụng mức 1
không giới hạn
⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯
⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯
Khách 1
Tổng số km chạy/tháng (km) (1)
800
Tổng số km mức 1 (km) (2)
400
Tổng số km mức 2 (km) ( = (1) - (2) )
400
Tổng tiền phải trả mức 1 (dv: đồng)
189000
Tổng tiền phải trả mức 2 (dv: đồng)
374 × 400 = 149600
Tổng tiền phải trả (d)
149.600+189.000= 338.600
⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯
⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯
Vậy gói A lợi hơn 11.400d

Bài 6.

Đề bài

Lúc 7 giờ sáng một xe máy xuất phát từ Thành phố Hồ Chí Minh đi về hướng Biên Hòa với tốc độ trung bình 40 km/giờ. Sau đó 15 phút, một ô tô xuất phát từ Biên Hòa đi về hướng Thành phố Hồ Chí Minh với tốc độ trung bình 60 km/giờ.
 
Biết rằng khoảng cách từ Thành phố Hồ Chí Minh cách Biên Hòa 40 km.
 
✬ Gọi
notion image
notion image
là hàm số biểu diễn khoảng cách của xe máy so với Thành phố Hồ Chí Minh sau khi xe máy chạy được
notion image
Giờ.
 
✬ Gọi
notion image
notion image
là hàm số biểu diễn khoảng cách của ô tô so với Thành phố Hồ Chí Minh sau khi ô tô chạy được
notion image
giờ.
 
Hỏi hai xe máy gặp nhau lúc mấy giờ và khi đó khoảng cách Thành phố Hồ Chí Minh bao nhiêu km?
 
Biểu diễn Bài Toán Hai xe gặp nhau bằng phương pháp đồ thị - Phần Mềm Geogebra

Các bước giải

Để giải bài toán, ta đi qua các bước sau:
 

Bước 1: Thiết lập hàm số khoảng cách của xe máy so với Thành phố Hồ Chí Minh

 
Xe máy xuất phát từ Thành phố Hồ Chí Minh với tốc độ 40 km/h lúc 7 giờ sáng.
 
Giả sử ( t ) là thời gian (tính theo giờ) kể từ khi xe máy bắt đầu di chuyển.
 
Sau ( t ) giờ, khoảng cách của xe máy so với Thành phố Hồ Chí Minh là:
notion image
Vậy hàm số khoảng cách của xe máy so với Thành phố Hồ Chí Minh là:
notion image
 

Bước 2: Thiết lập hàm số khoảng cách của ô tô so với Thành phố Hồ Chí Minh

 
Ô tô xuất phát từ Biên Hòa 15 phút sau xe máy, tức là vào lúc 7 giờ 15 phút, với tốc độ 60 km/h.
 
Khi đó, thời gian chạy của ô tô là ( t ) giờ kể từ lúc nó bắt đầu di chuyển.
 
Do ô tô đi ngược chiều từ Biên Hòa về Thành phố Hồ Chí Minh, khoảng cách của ô tô so với Thành phố Hồ Chí Minh sẽ là:
notion image
 
Vậy hàm số khoảng cách của ô tô so với Thành phố Hồ Chí Minh là:
notion image
 

Bước 3: Tìm thời điểm hai xe gặp nhau

 
Hai xe gặp nhau khi khoảng cách của xe máy và ô tô so với Thành phố Hồ Chí Minh bằng nhau, tức là:
notion image
Chúng ta sẽ tiếp tục từ bước 3 để giải quyết bài toán.
 

Bước 3: Tìm thời điểm hai xe gặp nhau

Như đã nêu, hai xe gặp nhau khi khoảng cách của xe máy và ô tô so với Thành phố Hồ Chí Minh bằng nhau. Lưu ý rằng xe máy xuất phát sớm hơn 15 phút, tức là thời gian di chuyển của xe máy sẽ là (t+14 t + \frac{1}{4} ) giờ (do 15 phút = 0,25 giờ).
Vậy, ta cần giải phương trình:
notion image
Thay hàm số (f(t)=40t f(t) = 40t ) và (g(t)=4060t g(t) = 40 - 60t ) vào phương trình:
notion image
 

Bước 4: Giải phương trình

 
Giải phương trình trên:
notion image
notion image
notion image
notion image
notion image
giờ
= 18 phút
 

Bước 5: Tính thời điểm hai xe gặp nhau

 
Vì ( t = 0.3 ) giờ là thời gian xe ô tô di chuyển, tức là từ 7 giờ 15 phút. Vậy, thời điểm hai xe gặp nhau là:
notion image
giờ 
= 7:15 + 18 phút
= 7:33
 

Bước 6: Tính khoảng cách từ Thành phố Hồ Chí Minh khi hai xe gặp nhau

 
Ta sử dụng hàm số ( f(t) = 40t ) để tính khoảng cách của xe máy so với Thành phố Hồ Chí Minh khi hai xe gặp nhau:
notion image
 

Kết luận

 
Hai xe gặp nhau vào lúc 7:33.
Khi đó, khoảng cách từ Thành phố Hồ Chí Minh đến điểm gặp nhau là 22 km.
 
Bài Tương Tự:
 

Bài 7

Đề bài

 
Hai thùng chứa nước hình trụ đều được gắn một vòi chảy ở đáy thùng. Ban đầu chiều cao mực nước ở thùng thứ nhất hơn thùng thứ hai 0,2m0,2 m
 
Để vệ sinh hai thùng này bạn Hân cần mở vòi cho nước chảy hết ra ngoài. Bạn Hân bắt đầu mở vòi cho thùng thứ nhất vào lúc 7 giờ sáng và sau đó 3 phút bắt đầu mở vòi cho thùng thứ hai chảy.
Khi quan sát quá trình chảy của hai thùng, Hân thấy rằng:
 
❀. Tại thời điểm 7 giờ 04 phút thì chiều cao mực nước hai thùng bằng nhau.
❀. Tại thời điểm 7 giờ 08 phút thì thùng thứ hai vừa chảy hết nước và chiều cao mực nước còn lại ở thùng thứ nhất là 0,4,m0,4 , m
 
Tìm chiều cao mực nước ban đầu ở mỗi thùng. Biết rằng tốc độ chảy ở mỗi vòi là không đổi.

Hướng dẫn

 
Giả sử chiều cao mực nước ban đầu của thùng thứ hai là ( h ) (m), thì chiều cao mực nước ban đầu của thùng thứ nhất sẽ là ( h + 0.2 ) (m).
 
Gọi v1 v_1v2v_2 lần lượt là tốc độ chảy của nước ra khỏi các thùng thứ nhất và thứ hai (đơn vị: m/phút).
 
Từ đề bài, ta biết các mốc thời gian:
 
  1. 8 giờ 04 phút: Mực nước của hai thùng bằng nhau.
  1. 8 giờ 08 phút: Thùng thứ hai hết nước, và mực nước còn lại trong thùng thứ nhất là ( 0.4 ) m.
 

Bước 1: Thiết lập phương trình tại thời điểm 8 giờ 04 phút

 
Thời điểm mở vòi của thùng thứ nhất là 8 giờ, và đến 8 giờ 04 phút đã chảy được 4 phút.
 
Thời điểm mở vòi của thùng thứ hai là 8 giờ 03 phút, và đến 8 giờ 04 phút đã chảy được 1 phút.
 
Tại thời điểm này, mực nước của hai thùng bằng nhau. Do đó, ta có phương trình:
notion image
 

Bước 2: Thiết lập phương trình tại thời điểm 8 giờ 08 phút

 
Thời gian chảy của thùng thứ hai từ 8 giờ 03 phút đến 8 giờ 08 phút là 5 phút.
 
Do thùng thứ hai hết nước tại thời điểm này, ta có:
notion image
 
Ngoài ra, thùng thứ nhất vẫn còn ( 0.4 ) m nước sau khi chảy trong 8 phút, nên:
notion image

Bước 3: Giải hệ phương trình

 
Ta có hệ ba phương trình:
  1. h+0.24v1=hv2h + 0.2 - 4v_1 = h - v_2
  1. h=5v2h = 5v_2
  1. h+0.28v1=0.4h + 0.2 - 8v_1 = 0.4
 
Giải hệ phương trình này, ta tìm được ( h ), chiều cao mực nước ban đầu của mỗi thùng.
 

Bước 1: Đơn giản phương trình (1)

Chuyển ( h ) sang hai vế:
notion image
notion image
notion image
 

Bước 2: Thay v2v_2 từ (4) vào (2)

 
Ta có:
notion image
 
Thay v2=4v10.2v_2 = 4v_1 - 0.2:
notion image
notion image
 

Bước 3: Thay h từ (5) vào (3)

Ta có:
notion image
 
Thay h=20v11h = 20v_1 - 1
notion image
notion image
notion image
notion image
notion image

Bước 4: Tính v2 v_2 h h

 
Từ (4),
notion image
 
Từ (5),
notion image
 

Kết quả

 
Chiều cao mực nước ban đầu của thùng thứ nhất là h+0.2=1+0.2=1.2h + 0.2 = 1 + 0.2 = 1.2 m.
 
Chiều cao mực nước ban đầu của thùng thứ hai là h=1h = 1 m.
 

 
Xem Thêm Các Bài Hệ Thống Kiến Thức :
 
 
 
 
 

 
Nếu các bạn có đóng góp hoặc ý kiến vui lòng gửi về toancodiem.xinchao@outlook.com
 

Đừng quên nếu có bài toán cần hỏi thì 👇

 
notion image
 
LIÊN HỆ
📬 toancodiem.xinchao@gmail.com
📇169/2 Nguyễn Văn Cừ Phường 2 Q5 TPHCM
 
Đăng kí Học - Thời Khoá biểu
📞 +84-908-986-786 (Cô Diễm)
Hỗ Trợ  Học Viên
📞+84-765-359-411 (anh Quân)